Chúa Thánh Thần hôm nay đến với chúng ta
Hôm nay, Giáo Hội hân hoan mừng lễ trọng đại: Chúa Thánh Thần Hiện Xuống. Tin Mừng thuật lại: Đức Giêsu Phục Sinh hiện ra với các môn đệ và nói: “Bình an cho anh em!” Rồi Ngài thổi hơi vào các ông và phán: “Anh em hãy nhận lấy Thánh Thần.” (Ga 20,22). Từ ngày Chúa sống lại đến nay đã tròn 50 ngày – lễ Ngũ Tuần – thời điểm Chúa Thánh Thần được trao ban, khai mở thời đại mới của Hội Thánh.
Chắc bạn từng nghe nói về Chúa Thánh Thần, nhưng làm sao để hiểu Ngài là ai, Ngài làm gì, và Ngài liên quan gì đến đời sống bạn? Thật sự không dễ! Trong số bốn Tin Mừng, thánh Gioan được cho là người môn đệ được Chúa Giêsu yêu mến – đã để lại một cái nhìn rất riêng về Chúa Thánh Thần, giúp chúng ta thấy được mối liên hệ giữa Thần Khí với Đức Giêsu, với Hội Thánh, và với chính chúng ta hôm nay. Xin cho phép tôi tóm gọn câu trả lời trên năm ngón tay nhé.
Thánh Gioan mở đầu Tin Mừng bằng một khung cảnh rất đặc biệt: “Lúc khởi đầu đã có Ngôi Lời, và Ngôi Lời vẫn hướng về Thiên Chúa, và Ngôi Lời là Thiên Chúa” (Ga 1,1). Câu mở đầu này có lẽ là một trong những lời tuyên xưng đức tin mạnh mẽ nhất trong Kinh Thánh: Chúa Giêsu – Ngôi Lời – là Thiên Chúa thật.
Nếu đặt câu đầu tiên này của thánh Gioan với câu đầu tiên của sách Sáng Thế, chúng ta sẽ gặp một nhân vật khác: Thần Khí. Khi bạn lật lại sách Sáng Thế, cũng có một cảnh mở đầu: “Lúc khởi đầu, Thiên Chúa sáng tạo trời đất. Đất còn trống rỗng, chưa có hình dạng, bóng tối bao trùm vực thẳm, và thần khí Thiên Chúa bay lượn trên mặt nước.” (St 1,1-2). Chữ “Thần Khí” trong tiếng Do Thái là ruah – có nghĩa là gió, khí, hơi thở. Trong tiếng Hy Lạp, là pneuma (πνεῦμα), và tiếng Latinh là spiritus – tức là nguồn sinh khí. Ở đây, thánh Gioan không chỉ nhấn mạnh về Ngôi Lời là Chúa Giêsu, mà còn nhắc ngầm đến Thánh Thần – Đấng hiện diện ngay từ buổi đầu tạo dựng.
Vì thế, Chúa Thánh Thần là Thiên Chúa, là “hơi thở” của Thiên Chúa, là Đấng ban sự sống. Giáo lý Hội Thánh Công Giáo cũng khẳng định điều này: “Chúa Thánh Thần là Ngôi Ba trong Ba Ngôi Chí Thánh, cùng một bản thể và được tôn vinh với Chúa Cha và Chúa Con” (GLHTCG 685).
Trong Tin Mừng Gioan, có một cuộc đối thoại nổi tiếng giữa Chúa Giêsu và ông Nicôđêmô – một người biệt phái, thành viên Thượng Hội đồng Do thái. Ông tìm đến Chúa Giêsu ban đêm và được nghe một lời đầy thách đố:
“Thật, tôi bảo thật ông: không ai có thể thấy Nước Thiên Chúa, nếu không được sinh ra một lần nữa bởi ơn trên” (Ga 3,3). Nicôđêmô ngạc nhiên, hỏi lại: “Một người đã già rồi, làm sao có thể sinh ra được?” (Ga 3,4). Chúa Giêsu trả lời rõ: “Không ai có thể vào Nước Thiên Chúa, nếu không sinh ra bởi nước và Thần Khí” (Ga 3,5).
Ở đây, Gioan dùng hai hình ảnh song hành: nước và Thần Khí. Điều này tiên báo ơn tái sinh của phép rửa Kitô giáo không chỉ là một nghi lễ bên ngoài, mà là một biến đổi tận căn bên trong, nhờ vào quyền năng của Chúa Thánh Thần.
Chúa Giêsu còn nói thêm: “Gió muốn thổi đâu thì thổi; ông nghe tiếng gió, nhưng không biết gió từ đâu đến và thổi đi đâu. Ai bởi Thần Khí mà sinh ra thì cũng vậy” (Ga 3,8).
Gió ở đây tượng trưng cho sự tự do, bất ngờ và quyền năng của Chúa Thánh Thần – Đấng hoạt động cách âm thầm nhưng mạnh mẽ. Thánh Gioan cũng không ngần ngại khẳng định rằng chính Chúa Giêsu là Đấng ban Thánh Thần, như Gioan Tẩy Giả từng làm chứng: “Tôi đã thấy Thần Khí tựa chim bồ câu từ trời xuống và ngự trên Người. Chính Người là Đấng làm phép rửa trong Thánh Thần” (Ga 1,32-33).
Sau này, Đức Giêsu công bố với dân chúng: “Ai khát, hãy đến với tôi mà uống. Ai tin vào tôi, thì – như Kinh Thánh đã nói – từ lòng người ấy sẽ tuôn chảy những dòng nước hằng sống” (Ga 7,37-38). Và Gioan ghi chú thêm: “Người muốn nói về Thần Khí mà những ai tin vào Người sẽ lãnh nhận” (Ga 7,39).
Trong bữa Tiệc Ly, trước khi đi vào cuộc thương khó, Đức Giêsu an ủi các môn đệ bằng lời hứa:
“Thầy sẽ xin Chúa Cha, và Người sẽ ban cho anh em một Đấng Bảo Trợ khác, để Ngài luôn ở với anh em” (Ga 14,16).
Từ “Đấng Bảo Trợ” (tiếng Hy Lạp: Parakletos) mang nhiều nghĩa: người giúp đỡ, người bảo vệ, người đồng hành, người hướng dẫn. Thánh Gioan nhấn mạnh rằng Đấng Bảo Trợ chính là Chúa Thánh Thần, Đấng sẽ:
- “Dạy anh em mọi điều và nhắc lại cho anh em những điều Thầy đã nói với anh em” (Ga 14,26).
- “Làm chứng về Thầy” (Ga 15,26).
- “Dẫn anh em tới sự thật toàn vẹn” (Ga 16,13).
- Trên thập giá, thánh Gioan dùng một chi tiết độc đáo: “Người gục đầu xuống và trao Thần Khí” (Ga 19,30). Từ pneuma ở đây có hai nghĩa: hơi thở và Thần Khí. Cái chết của Đức Giêsu, không phải là sự kết thúc, mà là khởi đầu một kỷ nguyên mới: kỷ nguyện của Thánh Thần.
sau khi sống lại, Đức Giêsu hiện ra với các môn đệ. Cảnh tượng ấy, được thánh Gioan mô tả rất sâu sắc: “Vào chiều ngày ấy, ngày thứ nhất trong tuần, nơi các môn đệ ở, các cửa đều đóng kín… Đức Giêsu đến, đứng giữa các ông và nói:
‘Bình an cho anh em!’… Rồi Người thổi hơi vào các ông và nói: “Anh em hãy nhận lấy Thánh Thần.” (Ga 20,19-22)
Hơi thở của Chúa Giêsu chính là sự sống mới mà Ngài trao ban cho các môn đệ – như Thiên Chúa đã từng thổi hơi cho con người lúc sáng tạo (St 2,7).
Sách Giáo lý Hội Thánh Công giáo dạy rằng: “Sau khi công trình mà Chúa Cha trao cho Chúa Con thực hiện nơi trần thế đã được hoàn tất, thì Chúa Thánh Thần được sai đến vào ngày lễ Ngũ Tuần, để Ngài thánh hóa Hội Thánh một cách liên lỉ.” Lúc đó “Hội Thánh được tỏ hiện một cách công khai trước mặt dân chúng, và Tin Mừng bắt đầu được truyền bá cho muôn dân qua việc rao giảng” (số, 767). Thật vậy, “Các môn đệ được tràn đầy ơn Thánh Thần, bắt đầu nói các thứ tiếng lạ” (Cv 2,4). Từ đó, Hội Thánh không còn sợ hãi, nhưng mạnh mẽ ra đi loan báo Tin Mừng, nhờ sức mạnh của Thánh Thần. Vì lý do này mà sau này, giáo lý khẳng định rằng: “Chúa Thánh Thần chuẩn bị tâm hồn con người và lôi kéo họ đến với Chúa Kitô, quy tụ họ trong Hội Thánh, ban sinh khí và thánh hóa Hội Thánh” (GLHTCG 737).
Bạn thân mến,
Chúa Thánh Thần không chỉ là một Đấng xa lạ nào đó trong Kinh Thánh. Ngài càng không phải là nhân vật huyền thoại cổ tích! Trái lại, Ngài đang hoạt động – ngay bây giờ, trong Giáo Hội, và trong trái tim bạn. Mỗi khi chúng ta hít thở, mỗi khi chúng ta cầu nguyện, dấn thân phục vụ, tha thứ cho người khác, hay dám sống thật giữa một thế giới giả tạo, đó là lúc Chúa Thánh Thần đang hành động trong chúng ta. Diệu kỳ phải không bạn! Tuy thật khó để giải thích điều cao vời này, nhưng chúng ta tạ ơn Thiên Chúa vì Chúa Thánh Thần đang hoạt động trong đất trời, trong lòng người. Thánh Gioan mô tả tương lai của những ai sống trong Thánh Thần: “Rồi thiên thần chỉ cho tôi thấy một con sông có nước trường sinh, sáng chói như pha lê, chảy ra từ ngai của Thiên Chúa và của Con Chiên.” (Kh 22,1). Phải chăng chính Chúa Thánh Thần là dòng nước ấy, vốn đang mời gọi chúng ta bước vào sự sống đời đời.
Lạy Chúa Thánh Thần, xin Ngài ngự đến. Xin Ngài thổi vào lòng chúng con hơi thở sự sống, ánh sáng sự thật, và lửa yêu thương. Xin làm mới lại con mỗi ngày, giúp Hội Thánh luôn sống động, và làm cho thế giới hôm nay biết quy hướng về Thiên Chúa. Amen.
Lm. Giuse Phạm Đình Ngọc, S.J.